TTFB Nedir? Nasıl Optimize Edilir?

TTFB (İlk Sunucu Yanıt Süresi) Nedir?​

Tarayıcının sunucuya bir istekte bulunduktan sonra ilk yanıt baytını alması için geçen süreyi ifade eder. Teknik çalışmalarında site hızı optimizasyonun en zorlu konularından birisi de ilk sunucu yanıt süresini azaltın (TTFB) hatalarının giderilmesidir.


Bir kullanıcı bir sayfayı ziyaret etmeye çalıştığında tarayıcısı bir HTTP isteği gönderir. Sayfayı barındıran sunucunun bu isteği işlemesi ve bir yanıt vermesi gerekir. Aslında burada bir iletişim gerçekleşir.Sunucunun isteği işlemesi ve yanıt göndermesi ne kadar uzun sürerse, ziyaretçilerinizin tarayıcıları sayfanızı o kadar yavaş görüntülemeye başlar.

İyi TTFB Değeri Nedir?​

İyi bir TTFB değerinin ne olduğunu yanıtlamak zordur ve sitenizin durumunuza göre değişir. Ancak ortalama olarak 100 ms’nin altında bir TTFB’ye sahipseniz bu oldukça iyi bir değerdir.

200-500 ms arasındaki değerleri ortalama olarak değerlendirilirken, 500 ms – 1 s arası kötü bir değer olarak görebiliriz. Ortalama sunucu yanıt süresini Search Console tarama istatistikleri ile de kontrol edebilirsiniz:





Paylaşımlı (VPS) sunucunuz varsa ya da bir sunucuda birden fazla site kullanıyorsanız sitelerdeki yoğunluk, sunuculardaki diğer sitelere göre farklılıklar da gösterebilir. TTFB ile sunucu yanıt süresini karıştırmamak gerekiyor.

TTFB’yi önemli görmüyorsanız şöyle açıklayayım PageSpeed Insights‘ta bile “Sunucu yanıt sürelerini azaltın (TTFB)” uyarısı var!

Sunucu Yanıt Süresi, sunucunun ne kadar hızlı yanıt verdiğini ölçer ancak yanıtın istemciye ne kadar hızlı ulaştığını ölçmez. Gerçek kullanıcı deneyimini etkileyen bir faktör olan ağ gecikmesini ölçümüne dahil etmez.

TTFB’nin Yavaş Olmasının Sebebleri:​

TTFB’nin yavaş olmasının birçok sebebi olabilir. Ancak genellikle en çok karşılaşılan sebepleri sizinle aşağıda paylaşıyorum…

1- Bağlantı Sorunları​

Farklı bağlantı sorunları TTFB puanınızı kötüleştirebilir ve sayfanızı yavaşlatabilir:

• Genellikle sitenize yalnızca ilk kez gelen ziyaretçileri etkileyen yavaş DNS aramaları/yönlendirmeleri
• SSL (HTTPS) Sorunları
• Özellikle veri merkezlerinin birden fazla bağlantısı olduğunda, veri merkezlerinde aşağı akış bağlantı sorunları
• Kötü yapılandırılmış sunucu yapısı
• Veritabanı soruları
• Dinamik içerikler ve URL’ler
• Sunucu kapasitesi sorunu (CPU, RAM bandwidth vb.)

2- Yetersiz Sunucu Kaynakları​

Yavaş bir TTFB değerinin ana nedenlerinden biri, kaynak sunucunun kök HTML isteğini işlemesi ve tarayıcıya yanıt sağlaması için uzun bir süreye ihtiyaç duymasıdır.

Bunun nedeni sunucu kaynaklarının yetersiz olması olabilir. Genellikle de böyledir.

Sunucunuz veya hostinginiz, web sitenize verimli bir şekilde hizmet vermek için yeterli CPU veya bellek kaynağına sahip olmayabilir. Ayrıca sunucunuz/hostinginiz, aynı sunucudaki kaynaklar için paylaşılırsa performansın düşmesine neden olabilir.

Hostinginiz/sunucuz, SSD yerine eski disk sürücüleri veya daha düşük bant genişliği özellikleri gibi kriterlere sahipse TTFB değeriniz düşük olabilir. Ayrıca site içerisinde çok sayıda eklenti kullanımı da sunucunun yavaşlamasına sebep olabilmektedir.

3- Uzun Yönlendirme Zinciri​

Yönlendirme hızı, sayfa yüklenmeye başlamadan önce meydana gelen birden fazla yeniden yönlendirme nedeniyle engellenebilir. Uzun bir yeniden yönlendirme zincirinin, web sunucusunun kök HTML isteğini işlemeye başlayabilmesi birkaç saniye sürebilir.

TTFB (İlk Sunucu Yanıt Süresi) Nasıl Analiz Edilir?​

İlk sunucu yanıt süresini analiz etmenin birden fazla yolu bulunuyor.



1- aracını kullanabilirsiniz.

2- Google Chrome Network altından da kaynakların TTFB değerlerini ölçümleyebilirsiniz.

3- GTMetrix aracını kullanarak TTFB değerlerini analiz edebilirsiniz.

4- webpagetest.org ile de bir test yapabilirsiniz.

Peki bu TTFB değerleri analiz ettik ancak nasıl optimize edebiliriz? Hemen bakalım…

İlk Sunucu Yanıt Süresi (TTFB) Nasıl Optimize Edilir?​

Daha iyi SEO performansı için ve daha yüksek dönüşüm oranları için TTFB’yi optimize etmelisiniz.



İlk sunucu yanıt süresini (TTFB’yi) optimize etmek için birden fazla yol ve yöntem bulunuyor. Önerdiğim uygulamaları yaparken hosting firmaları veya yazılımcı birileriyle çalışmanız gerekebilir.

1- Cache (Önbellekleme) Kullanmak​

WordPress altyapısına sahip web siteleri cache kullanımı bakımından oldukça şanslı. Çünkü ücretli ve ücretsiz birçok Cache eklentisi bulunuyor. Kendi web sitemde WPRocket önbellek eklentisini kullanıyorum. İşimi yeterince gördüğünü söyleyebilirim.

Cache eklentileri sadece kodları sıkıştırmakla kalmıyor. Web sitesi üzerinde sayfa oluştururken birçok etkileşim ve işlem gerekiyor, sunucudaki her etkileşim zaman aldığı için sonuç olarak TTFB değeri etkilenebiliyor. Cache eklentileriyle bu işlemleri daha önceden kopyalayıp yüklenme sürelerinden de tasarruf edebilirsiniz.

2- HTTP / 2 Kullanımı​

Googlebot genellikle HTTP/1.1 üzerinden tarama yapıyor. Ancak Kasım 2020’den itibaren site sahiplerine Search Console aracılığıyla da mesaj göndererek HTTP/2 kullanılıyorsa sitenizi bu sürümden tarayabileceğini de belirtmişti.

Chrome veya Screaming Frog aracı ile HTTP/2 kullanan kaynakları tespit edebilirsiniz.

3- CDN Kullanımı​

Görselleriniz veya medya içerikleriniz için CDN kullanarak TTFB değerini iyileştirebilirsiniz. Özellikle ağ gecikmesini azaltmak için muhakkak bir CDN kullanın. Bu durum, özellikle belge CDN uç düğümünde önbelleğe alınabiliyorsa daha da etkili olacaktır.

4- Daha Performanslı Sunucu Tercih Etmek​

İlk sunucu yanıt süresinin düşük olmasının en geçerli sebebi de sunucunuzun/hostinginizin ihtiyacınızın altında bir performans sergilemesidir.

Hosting sağlayıcısı seçerken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Sitenize ne kadar bellek ayrıldı? Siteniz yeterli bellek alanına sahip değilse yığınlara neden olur ve sayfaları mümkün olduğunca hızlı bir şekilde sunmakta zorlanır.
• Hosting sağlayıcınız arka uç yığınınızı güncel tutuyor mu? HTTP uygulamaları ve veritabanı yazılımının yeni sürümleri yayınlandıkça, bu yazılımın performansı zaman içinde artar. Bu tür önemli bakımlara öncelik veren bir barındırma sağlayıcısıyla çalışmak da oldukça önemlidir. Kısacası; güvenilir bir firmayla çalışmanızı öneririm. Çünkü size yeterli bir RAM sunuluyor gibi gözükse de eski/güncellenmeyen bir sunucuda olabilirsiniz.

5- Veritabanı (Database) Optimizasyonu​

WordPress için birçok database optimizasyon eklentisi bulunuyor. WPRocket’de veritabanı optimizasyon işlemlerini yapabiliyor. Aslında bu her ne kadar back-end yazılımcılarının ilgilenicek olduğu bir alan olsa da sıkıntısını daha çok SEO uzmanları yaşıyor.

Sitelere eklenen ekstra eklentiler, modüller, gereksiz sorgular veya eski kullanıcılar veritabanı üzerinde gereksiz yük oluşturabiliyor. Bu yüzden de belirli periyotlarda veritabanının temizlenmesi/optimize edilmesi gerekebilir. Ayrıca bu konuda bir ipucu vermem gerekirse; eğer ki Cpanel kullanıyorsanız, burada kullanılmayan veritabanlarını ve veritabanı kullanıcıları da kaldırabilirsiniz.